Moderne Literatuur boek 6 - Het leven uit een dag; AFTh van der Heijden

Opdracht 1: Standaardbeschrijving

Titelbeschrijving

Auteur: Van der Heijden, A.F.Th.
Titel: Het leven uit een dag
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2005 (6e druk)
Eerste druk: 1988
Aantal pagina’s: 223

Genre

Zowel een ideeënroman, als een ontwikkelingsroman, als een psychologische roman.

Samenvatting

Het verhaal gaat over Benny Wult. Hij leeft in een wereld die maar 1 dag duurt. Hij wordt op een ochtend geboren. Zijn grootvader was de avond daarvoor geboren en is nu stokoud. Kort hierna gaat opa naar het strand waar hij sterft. Om half acht in de ochtend gaat Benny naar school. In de loop van de ochtend leren ze hem alles: lezen, schrijven en rekenen. Naarmate de lessen vorderen wordt de stof steeds ingewikkelder. Dan gaat hij bij de luchtmacht werken. Op een moment zit Benny aan een bar, waar ook een blinde man zat, wanneer er een meisje binnenkomt. Benny raakt met haar aan de praat. Het meisje blijkt Gini te heten. Ze gaan wat tijd samen doorbrengen en op het strand eindigt de date. Om kwart voor elf gaat Benny naar het huis waar Gini woont. Daar bedrijven ze de liefde. Gini wilde het aanvankelijk niet omdat het eenmalig zou zijn, maar toch gaat ze ermee door. Benny en Gini gaan terug naar de bar waar de blinde nog steeds zit. De blinde kan ruiken wat ze net gedaan hebben. Ze praten daar over het eenmalige, ze verlangen beide naar een wereld vol herhaling. En dat daar hun liefde zich zou voortzetten. Ze besluiten een moord te plegen, waardoor ze naar de hel gaan (de plek van de herhaling), zodat ze voor altijd samen zouden zijn.

Ze vermoorden de blinde man en er volgt een proces. De blinde blijkt Scant te heten en was ex-diplomaat. De aanklagers kunnen niet op een motief komen en houden het op een politieke afrekening. Gini is zwanger. Zij stuurt Benny, die dan al in de cel zit, een brief waarin ze vertelt over de bevalling in de gevangenis, ze noemt het kind ook Benny. Gini en kleine Benny worden ter dood veroordeeld door middel van elektrocutie. Benny wordt, in gezelschap van twee bewakers, de gevangenisdirecteur en een geestelijke naar de executieverdieping van de gevangenis geleid. Na de schok denkt hij dat hij in een schietstoel zit en naar de aarde afdaalt. Hij ruikt een geur van verbrand vlees en haar. Op het moment dat hij denkt dat hij geland is, merkt hij dat hij nog steeds in de stoel zit. Hij wordt losgegespt en een vrouw dweilt zijn urine op. Al zijn ledematen voelen pijnlijk aan en hij wordt buiten gezet. Benny heeft het vermoeden dat hij de elektrocutie overleefd heeft. Nadat zijn brandwonden in het ziekenhuis verzorgd zijn gaat hij de stad in. Het lijkt of hij sneller ouder wordt naarmate de avond vordert. Benny wordt de volgende ochtend wakker. Hij is niet verouderd en dus zit hij in de hel van herhaling. Hij heeft Gini nog steeds niet gevonden. Hij ontmoet Scant. Scant was na de moord ook naar de hel gegaan, omdat hij eigenlijk spion was. Scant wil dat Benny wat geld gaat verdienen en brengt hem naar een hoerenbuurt. Hij gaat werken in de prostitutie. Op een dag gaat Benny naar de plek waar hij denkt dat het huis van Gini ooit gestaan heeft. Het is nu een hotel. Als hij binnen is begint het te onweren. In een hotelkamer voelt hij heel even de aanwezigheid van Gini. Benny begint haar te zoeken, maar vindt haar nergens. Hij gaat naar Scant, die ruikt dat Gini hem bezocht heeft. Scant zegt dat Gini naar de hemel is gegaan, omdat ze niet met haar hele hart achter de beslissing stond Scant te vermoorden. Benny weet dat Scant hem en Gini erin geluisd heeft. Scant heeft zich laten doden om hen uit elkaar te drijven. Scant lacht en zegt: 'Morgen is er weer een dag'.

Opdracht 2

1.      Analyse van het boek

a.       Personages, thematiek, tijd, ruimte, perspectief, structuur (verhaallijn), stijl en taal

Personages

Benny Wult: de hoofdpersoon. Benny wordt voor zonsondergang geboren. Hij groeit op in het besef dat hij maar een etmaal te leven heeft en dat iedere ervaring, ook de liefdesdaad, niet herhaald kan worden. Op school lijkt hij sneller rijp dan zijn leeftijdsgenoten. Hij wordt luchtmachtofficier en later piloot. Samen met Gini vermoordt hij Scant. Met de moord willen ze samen in de wereld van herhaling, de hel, komen en daar het liefdesgeluk opnieuw vinden. Hij belandt samen met Scant in de hel, maar vindt Gini daar niet.

Gini Trades: Als Gini Benny ontmoet, is zij een schuchtere puber die regelmatig moet blozen. Als ze met Benny naar bed gaat, wordt ze zwanger. Ze krijgt een zoon en vernoemt die naar Benny.

Thematiek

Het belangrijkste thema van het verhaal is dat alles maar één keer gebeurt. In de wereld waarin Benny Wult leeft, bestaat het leven slechts uit een dag. In die dag gebeurt er van alles, als kind ga je naar school, vervolgens ga je studeren, daarna ga je werken en wordt je zelf een ouder, zo wordt je steeds ouder tot je aan het einde van de dag sterft. Er is dus erg weinig tijd in je leven en daarom kan je alles maar één keer doen, niets wordt herhaald of twee keer uitgelegd. Zo kun je bijvoorbeeld maar één keer dronken worden en kan je ook slechts eenmalig de liefde bedrijven. Dit is eigenlijk waar heel het boek over gaat.

Ten tweede is er het thema van de liefde, want door de liefde tussen Benny en Gini wordt de blinde man vermoord, zodat ze samen in de hel, de wereld van herhaling, terecht komen om nog eens een keer van alles te kunnen genieten. De liefde is dus eigenlijk ook het belangrijkste motief voor alle gebeurtenissen.

Tijd

In het begin is de vertelde tijd erg klein ten opzichte van de verteltijd, er wordt namelijk een dag beschreven in meer dan honderd pagina’s. Zodra Benny Wult in de hel terecht komt, vindt er een enorme versnelling plaats. Vanaf dan gaat het de schrijver het hebben over: “Op een dag…” of “De volgende avond…” Oftewel, de verteltijd wordt steeds kleiner, terwijl de vertelde tijd minstens een aantal weken of zelfs maanden gaat beslaan.

Het verhaal speelt zich dus wel in een ander tijdsverloop af, een mensenleven duurt hier slechts een dag. 

Ruimte

Het verhaal speelt zich af in een stad met een Amerikaans ogende architectuur. Er zijn veel wolkenkrabbers en de huizenblokken zijn recht met wegen doorsneden. De stad ligt aan zee en wordt in tweeën gedeeld door een rivier. In de stad bevindt zich ook een park. Voor Benny's terechtstelling wordt er in de stad veel gebouwd. Na zijn elektrocutie ligt het werk stil en lijkt het of er geen leven meer in de stad is. De stad ligt op een eiland in 'de grote oceaan' en aan de horizon ligt waarschijnlijk een continent.

Het verhaal speelt zich in een wereld af die enorm lijkt op de onze, maar waar een mensenleven dus maar een dag duurt. De hel waar Benny Wult in terecht komt na zijn executie is eigenlijk gewoon een kopie van onze wereld.

Perspectief

In het eerste hoofdstuk is er sprake van een auctoriale verteller. Benny is immers nog maar een baby. Daarom is er een vertelinstantie nodig die van buitenaf de dood van de oude Willy beschrijft. In het tweede hoofdstuk verandert dat: het perspectief ligt nu voor een groot deel bij Benny en de lezer ziet sommige gebeurtenissen door zijn ogen en denkt met zijn gedachten mee. Een enkele keer is er echter toch sprake van beschrijvingen van buitenaf, bijvoorbeeld wanneer een fragment panoramisch verteld wordt. Het personale perspectief is in de rest van de hoofdstukken toch het belangrijkste.

Structuur (verhaallijn)

Er zit een chronologische structuur in dit verhaal, bovendien is er maar één verhaallijn, die van Benny Wult.

Stijl

Er zat geen hele bijzondere of speciale stijl in dit verhaal, wat wel erg bijzonder is gedaan van de schrijver, is dat hij het verhaal zo enorm heeft vertraagd. Je beleeft slechts een dag in meer dan honderd pagina’s en daardoor gaat het verhaal heel erg langzaam.

Taal

Er werd vaak normale taal gebruikt die niet moeilijk was om te begrijpen, wel werden er regelmatig seksscènes besproken of er kwamen bepaalde erotische zaken aan bod, dat hat af en toe wel wat minder gemogen.

b.      Vergelijk film en boek

De personages in het boek zijn redelijk hetzelfde, maar de structuur daarentegen is heel anders. In het begin loopt alles nog gelijk op, maar zodra ze in de hel terecht komen, verandert het verhaal helemaal en ontstaan er twee verhaallijnen, die van Gini en die van Benny. In het boek is dit helemaal niet zo, de verhaallijn van Gini in de hel is er helemaal bij verzonnen. De thematiek is dan wel weer redelijk gelijk, het draait nog steeds om de eenmaligheid en de liefde in het verhaal. Het perspectief is ook veranderd, in de introductie van de film heb je ineens te maken met een ik-vertelinstantie in plaats van een auctoriale vertelinstantie. De ruimte in de film is goed weergegeven ten opzichte van het boek, het meeste daarvan stemde goed overeen met de beschrijvingen in het boek. De tijd is ook redelijk gelijk in boek en film, al met al zitten er dus wel heel wat verschillen in het verloop van het verhaal, maar het begin is min of meer gelijk en de meeste aspecten ook.

c.       Onderzoek de maatschappelijk-culturele context

Behalve het feit dat alles in de wereld van het boek eenmalig gebeurt, zijn de rest van de gebeurtenissen ook allemaal in onze maatschappij te plaatsen. Van het opgroeien als klein kind tot het halen van je eindexamen en dan gaan studeren, het vinden van werk en zelf kinderen krijgen, totdat je uiteindelijk oud bent en overlijdt. Dit hele proces is eigenlijk ons leven in het kort, dus de context van het boek past zeker in onze cultuur en maatschappij. De omgang met mensen is eigenlijk ook vrijwel gelijk aan onze maatschappij, dus ook daarin past de maatschappelijk-culturele context in onze tijd.

2.      Beschrijving van lees- en kijkervaringen en het eindoordeel

Zoals ik al bij opdracht 1b heb besproken, lijken de verhaallijnen van boek en film heel weinig op elkaar. Dat vind ik erg jammer, bovendien is de film erg bijzonder, want zodra Gini en Benny geëxecuteerd worden splitst het beeld zich af. De twee verhaallijnen lopen letterlijk naast elkaar verder. Dat is soms erg verwarrend, omdat alles door elkaar gaat. Daarbovenop wordt er in de film een enorme nadruk gelegd op de onherhaalbaarheid van de liefdesdaad. Ik vind dat dat soms een beetje te ver gaat, want je krijgt dan het idee dat je ongeveer naar een pornofilm zit te kijken. Dat vind ik een beetje jammer aan de film, maar verder vind ik de film wel superleuk, omdat de wereld waarin ze leven erg goed is weergegeven en veel van de omschrijvingen uit het boek komen terug in de film.

Het boek vond ik eigenlijk leuker dan de film, de film heeft namelijk “the usual happy ending” die het boek helemaal niet heeft, dat vind ik juist wel leuk aan het boek. Het boek krijgt daardoor een open einde en daarmee is er veel meer ruimte voor je eigen invulling. Het boek gaat soms wel heel erg traag, dat komt natuurlijk omdat die ene dag heel uitvoerig wordt beschreven, maar af en toe had de schrijver op bepaalde plekken wel wat tempo mogen maken om het verhaal wat levendiger te houden. Gelukkig zaten er ook veel momenten in het verhaal waarop de vertraging echt heel goed was uitgewerkt en je daardoor helemaal werd meegenomen in het verhaal.

Ik vond het boek en de film uiteindelijk wel erg leuk en ik zou dit boek zeker aan andere aanraden om ook eens te lezen.